اصولا به دلیل اهمیت بالای سیستم‌های برق، روش‌های محافظتی گوناگونی ابداع شده‌است که می‌توان به وسیله آن، طول عمر سیم‌ها و کابل‌ها را افزایش داد. در این صورت است که امنیت افراد در ساختمان‌ها تأمین می‌شود. یکی از این روش‌های محافظتی در سیستم‌های برقی‌کشی، استفاده از وسایلی به نام لوله‌های برق یا کاندوئیت است. در این مقاله سعی کردیم به طور مفصل به به این موضوع که کاندوئیت برق چیست و چه انواعی دارد، بپردازیم. پس اگر می‌خواهید بدانید که کاندوئیت چیست؟ تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
لوله برق یا کاندوئیت چیست؟
لوله‌های کاندوئیت، یک سیستم حفاظتی متشکل از انواع سیم‌ها و کابل‌ها هستند که از هادی‌های مختلف در برابر انواع تاثیرات محیطی مانند دما، رطوبت، بخار و … محافظت می‌کنند. کاندولیت یا لوله‌های برق انواع متفاوتی دارند که به واسطه ویژگی‌های مختلفشان کاربرد متفاوتی نیز دارند. در حال حاضر استفاده از این لوله‌ها در صنایع مختلف رایج است؛ به نحوی که کاندوئیت‌ها به یکی از پرکاربردترین محصولات در صنعت برق تبدیل شده‌اند. مثلا زانو کاندولیت یکی از محصولات پر کاربرد در این صنعت است. در سیستم برق‌کشی ساختمان‌های مختلف مسکونی، اداری و تجاری نیز از این محصول استفاده می‌شود تا میزان امنیت برق‌کشی افزایش یابد.
انواع کاندوئیت برق
لوله های صنعتی برق بر حسب مواد به کار رفته در ساخت آنها به دو دسته کلی دسته‌بندی می‌شوند. توجه داشته‌باشید که هر کدام از این کاندوییت‌ها به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
کاندوئیت فلزی
این نوع لوله برق عمدتا از جنس آلومینیوم، فولاد ضد زنگ، فولاد گالوانیزه ساخته‌می‌شوند. به طوری که وقتی در محیط‌های مرطوب قرار می‌گیرد، مقاومت زیادی داشته‌باشد و به راحتی پوسیده نشود. از سوی دیگر مانع از رسیدن رطوبت به روکش‌های PVC سیم و کابل‌های برق شود.
کاندوئیت غیر فلزی
کاندوئیت‌های غیر فلزی در شرایطی که امکان استفاده از کاندوئیت‌های فلزی وجود ندارد، استفاده می‌شوند. این نوع کاندوئیت‌ها از جنس پلاستیک هستند و بارزترین مشخصه آنها مقاومت در برابر آب و پوسیدگی است. برای ساخت این نوع لوله‌های برق از متریال‌هایی همچون PVC، UPVC و پلی وینیل کلراید استفاده می‌شود.
نکته مهم: در صورتی که به لوله برق منعطف نیاز داشته‌باشید، باید متریال UPVC و در صورتی که به کاندوئیت سخت نیاز دارید، باید نوع تهیه شده از مواد PVC را خریداری کنید.
انواع لوله برق فلزی
حال که به طور کلی با پاسخ سوال کاندوئیت چیست آشنا شدید، بهتر است به انواع این لوله‌های پرکاربرد به صورت جزئی‌تر و تخصصی‌تر بپردازیم.
انواع کاندوئیت‌های فلزی از لحاظ متریال ساخت به چند دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
کاندوئیت فلزی سخت و محکم RMC
این نوع کاندوئیت از مقاومت بالایی برخوردار بوده و از جنس مواد سختتی همچون فولاد ضد زنگ و عایق‌بندی شده و یا آلومینیوم ساخته می‌شود. دیواره این کاندوئیت‌ها سخت بوده و به صورت بندکشی شده میباشد. اتصال این نوع کاندوئیت با لوله برق اصلی توسط رابط‌های مخصوص صورت می‌گیرد. به دلیل ساختار محکم و با دوامی که دارند به خوبی از سیم‌کشی برق در برابر عوامل مختلف محافظت می‌کنند. برای جلوگیری از پوسیدگی این لوله‌ها، می‌توان لایه‌ای محافظتی از پی وی سی، گالوانیزه و غیره بر روی سطح خارجی آن قرار داد.
لوله فلزی الکتریکی EMT
این لوله‌ها جدار نازکی دارند و نسبت به نوع قبلی سبک‌تر بوده و استحکام کمتری دارند. جنس این لوله‌ها از فلز آلومینیوم بوده و با لایه‌ای از فولاد پوشانده شده است. استفاده از این نوع لوله کاندوئیت در ساختمان‌های مسکونی توصیه نمی‌شود و بیشتر مناسب ساختمان‌های تجاری و اداری است. همچنین در مواردی که محل مورد نظر دارای شرایط مساعد جهت پوسیدگی و زنگ‌زدگی لوله‌ها است، نباید از این مدل لوله استفاده کرد. قیمت این لوله‌ها به نسبت انواع دیگر پایین‌تر میباشد.
لوله فلزی متوسط IMC
این نوع کاندوئیت با استفاده از فولاد ساخته شده است. ضخامت آن بیشتر از نوع EMT بوده و از لوله‌های RMC کمتر است.
لوله فلزی منعطف FMC
جنس این لوله‌ها از فلز آلومینیوم و یا لایه‌های نازکی از فولاد میباشد. قابلیت خم شدن و انعطاف‌پذیری این لوله‌ها بالا بوده و در مکان‌هایی که امکان استفاده از لوله‌های سخت وجود ندارد، از این لوله‌های منعطف استفاده می‌شود. همچنین از این نوع لوله‌ها در محیط‌های خشک و فاقد رطوبت استفاده می‌شود.
کاندوئیت آلومینیومی
این نوع لوله کاندوئیت فلز جز لوله‌های برقی سخت محسوب می‌شود که به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی در محیط‌های صنعتی با رطوبت بالا استفاده می‌شود. گفتنی است که کاندوئیت‌های آلومینیومی برای محیط‌های بتنی مناسب نیستند؛ زیرا مواد شیمیایی – قلیایی موجود در بتن باعث خراب شدن و خوردگی آنها می‌شود. قیمت این نوع کاندوئیت‌ها از لوله کاندوئیت فولادی گران‌تر هستند، اما به دلیل وزن کمی که دارند در انتها قیمت مقرون به صرفه‌تری پیدا می‌کنند.
کاندوئیت گالوانیزه
این نوع لوله برق انواع مختلفی دارد که از جمله آنها می‌توان به لوله گالوانیزه ضد انفجار، لوله گالوانیزه سرد و گرم و … اشاره کرد. این نوع لوله برق با استفاده از یک لایه فلزی مانند روی (قلع) در برابر خوردگی عایق می‌شوند. کاندوئیت‌های گالوانیزه ضخامت بسیار بالایی دارند و به همین دلیل تولیدکنندگان روی آنها رزوه ایجاد می‌کنند. این کار نصب لوله‌های برق گالوانیزه را آسانتر می‌کند.
کاندوئیت فولاد ضد زنگ
نوع دیگری از کاندوئیت‌ها را کاندوییت‌های استیل یا فولاد ضد زنگ تشکیل می‌دهند. این محصولات نیز مانند دیگر لوله‌های برق که نام بردیم، در برابر رطوبت مقاوم هستند. به طوری که می‌توانید از آنها برای محیط‌هایی که با آب و مواد شیمیایی سروکار دارند، استفاده کنید. در مناطق مرطوب کشور که رطوبت هوا بسیار بالاست، لوله برق استیل می‌توانید بهترین گزینه برای محافظت از کابل‌ها و سیم‌های برق باشد.
انواع کاندوئیت برق فلزی بر حسب ضخامت و ویژگی‌ها
یکی دیگر از فاکتورهای دسته‌بندی کاندوئیت‌های فلزی بر اساس ضخامت و ویژگی‌های آن انجام می‌شود. در این صورت انواع این محصولات عبارت است از:
کاندوئیت برق فلزی سخت و محکم
این نوع لوله کاندویت از آلیاژ آلومینیوم، فولاد عایق شده (حاوی کربن) ساخته‌می‌شود. کاندوئیت‌های سخت و محکم دیواره‌های ضخیمی دارند که بندکشی شده‌اند. از این نوع لوله‌های برق به منظور حفاظت از انواع سیم‌ها و کابل‌ها در برابر خطرات محیطی ( از جمله آتش‌سوزی) استفاده می‌شود.
برخی از شرکت‌های تولیدکننده برای افزایش میزان مقاومت کاندوئیت‌های سخت در برابر زنگ زدگی و پوسیدگی برای آنها از یک روکش برنز، گالوانیزه یا PVC استفاده می‌کنند.
- لوله فلزی الکتریکی: این نوع لوله‌ها و کاندوئیت‌ها از ضخامت کمتری برخوردارند و در برابر رطوبت و زنگ‌زدگی مقاومت زیادی ندارد. از نظر قیمت هم باید گفت لوله فلزی الکتریکی در مقایسه با محصولات قبلی، نسبتا ارزان است و در مکان‌هایی استفاده می‌شوند که احتمال خطر کمتری دارند.
- لوله فلزی متوسط: این نوع کاندوئیت‌ها عمدتا از فولاد حاوی کربن ساخته‌می‌شوند، به همین دلیل امکان عایق شدن آنها وجود دارد.
- لوله فلزی منعطف: این نوع لوله برق اصولا از آلومینیوم یا نوار نازک فولاد ساخته‌می‌شود. لوله فلزی منعطف همانطور که از اسمش پیداست قابلیت فرم دادن دارد و انعطاف‌پذیری بالایی نیز دارد. جالب است بدانید برای کابل‌های مخابراتی، کابل‌های ساختمانی و هر کابلی که به محافظت در برابر باد و باران نیاز داشته‌باشد، از این نوع لوله‌های برق استفاده می‌شود.
انواع کاندوئیت‌های غیرفلزی
همانطور که اشاره کردیم در بازار دو نوع کاندوئیت فلزی و غیرفلزی موجود است که نوع فلزی بررسی شد. لوله های صنعتی برق غیر فلزی با استفاده از متریال‌های پلاستیکی تهیه می‌شوند و شامل دو نوع منعطف و سخت هستند. هر یک از این دو محصول در زیر بررسی شده‌اند:
کاندوئیت‌های غیرفلزی سخت و محکم
این محصولات از مقاومت بسیار بالایی برخوردارند و اگرچه از فلز ساخته‌نشده‌اند، اما سخت و محکم هستند. برای نحوه نصب آنها از روش جوشکاری PVC یا جوشکاری پلاستیک استفاده می‌شود. هدف از این کار جلوگیری از نفوذ آب به داخل اتصالات برق است تا امنیت سیستم برق ساختمان را افزایش دهد.
کاندوئیت‌های غیرفلزی الکتریکی
برای ساخت این نوع کاندوئیت از متریال UPVC استفاده می‌شود که ضخامت بسیار کمی دارند. این ویژگی انعطاف‌پذیری لوله برق را نیز افزایش می‌دهد. این ویژگی نصب کاندوئیت‌های منعطف را آسانتر می‌کند. در صورتی که بخواهید برای مسیرهای پر پیچ و خم از لوله برق استفاده کنید، این محصولات نرم و انعطاف‌پذیر بهترین گزینه هستند.
مزایا و معایب کاندوئیت برق چیست؟
استفاده از این لوله‌های برق صنعتی دارای مزایای فراوانی است که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- محافظت از سیم‌ها و کابل‌ها در برابر حیوانات موذی، رطوبت، فشار، ضربه و …
- حفاظت از سیم‌ها در برابر آتش سوزی و احتراق
- محافظت از کابل‌ها و سیم‌های برق در برابر اشعه‌های فرابنفش و UV
هر کالای صنعتی در کنار مزایایی که دارد ممکن است معایبی نیز داشته‌باشد. در کاندوئیت‌ها این معایب عبارتند از:
- اصولا نصب کاندوئیت فرآیند سختی دارد که ممکن است زمان‌بر باشد و باید به شکل تخصصی صورت بگیرد. برای مثال جوشکاری لوله‌های پلی‌اتیلن یا فلزی به روش خاص خود نیاز دارد و باید تکنیسین‌های این رشته‌ها لوله‌ها را جوشکاری کنند.
- در صورت بروز مشکل در سیستم برق‌کشی، فرآیند عیب‌یابی سیم‌ها و کابل‌ها به دلیل وجود لوله‌های برق بسیار سخت خواهد بود.
- کاندوئیت کاری برق هزینه تمام شده پروژه‌های برق‌کشی را افزایش می‌دهد.
در پایان
در این مقاله سعی کردیم به طور جامع به سوال کاندوئیت برق چیست؟ پاسخ دهیم. در پایان نیز باید بگوییم استفاده یا عدم استفاده از لوله برق به نوع ساختمان و احتمال بروز خطر و آسیب به کابل‌ها و سیم‌های برق بستگی دارد. بنابراین قبل از هر اقدامی با چند متخصص فعال در این حوزه مشورت کنید. امیدواریم اطلاعات ارائه شده در این مطلب برایتان مفید بوده‌باشد.
