یکی از تجهیزات پرمصرف در صنعت برق و سیستم برق کشی ساختمان‌ها گلند یا کانکتور لوله برق نام دارد. از این ابزار به منظور حفاظت از کابل‌ها و سیم‌های برق در ساختمان‌های مختلف استفاده می‌شود. شاید بپرسید دلیل استفاده از کانکتور برق چیست و چرا از آن در سیستم برق کشی استفاده می‌شود؟ در ادامه همین مطلب سعی داریم ضمن پاسخ به سوال گلند چیست و چه کاربردی دارد، انواع مختلف آن و مشخصات و مزیت‌های هر یک از آن‌ها را بررسی کنیم.
گلند چیست؟
گلند یا کانکتور کابل به عنوان یک ابزار کاربردی است که از آن برای محافظت از کابل‌های برق در محل ورود و خروج به محفظه‌ها و دستگاه‌های الکتریکی استفاده می‌شود. این ابزار را از متریال‌هایی مثل فولاد ضدزنگ تهیه می‌کنند تا در برابر شرایط محیطی (رطوبت و دمای بالا) مقاومت داشته‌باشد.
انواع گلند از لحاظ جنس
این محصولات از نظر جنس انواع مختلفی دارند که هر یک برای محیط خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. به طور کلی انواع گلند از نظر متریال ساخت عبارتند از:
گلند یا کانکتور پلاستیکی
پلاستیکی که برای ساخت این محصولات استفاده می‌شود از نوع مقاوم است که از جمله باید به PVC و UPVC یا پلی اتیلن اشاره کنیم. به طوری که محصول بدست آمده بتواند از اتصالات و کابل‌ها مانند سیم‌کشی تلفن و برق، کابل‌های اینترنت و …. محافظت کند. این محصولات به دلیل اینکه پلاستیکی هستند در برابر شرایط محیطی و رطوبت مقاومت زیادی دارند. با این حال گفته‌می‌شود به دلیل اینکه مقاومت گلند پلاستیکی در برابر حرارت کم است، نباید از آن‌ها برای محیط‌هایی که در معرض حرارت و گرمای زیاد هستند، استفاده کنید.
یکی دیگر از ویژگی‌های مهم گلند پلاستیکی تولید در رنگ‌های متنوع است که همراه با شماره‌های مخصوص خود عرضه می‌شوند. در واقع این کار به منظور انتخاب و خرید آسانتر گلند صورت می‌گیرد. قیمت گلند پلاستیکی در مقایسه با نوع فلزی کمتر است.
گلند فلزی
یکی دیگر از انواع گلندهای موجود در بازار، از فلز تهیه می‌شود. انواع مختلفی از فلزات برای تولید این محصول کاربرد دارند که عبارتند از:
گلند فولاد مقاوم
اگر آهن با کربن ترکیب شود، فولاد به دست می‌آید که در مقابل رطوبت مقاومت زیادی دارند. استیل ضد زنگ و ورق‌های گالوانیزه هم از دیگر فلزات مقاوم در برابر رطوبت و گرما هستند. به همین دلیل یکی از انواع گلند را با استفاده فولاد یا ورقه‌های گالوانیزه و یا استیل ضدزنگ تهیه می‌کنند. این محصولات در برابر فشار، رطوبت، الکل، بنزین و حتی آب شور دریا مقاوم هستند. به همین دلیل از آن‌ها در صنایعی همچون دکل‌های سیم‌کشی برق و تلفن، اتوماسیون صنعتی و انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده می‌شود. به این نکته دقت داشته‌باشید که درجه حرارتی گلندهای ضد زنگ IP68 و IP69 تعیین شده‌است.
کانکتورهای برنجی با روکش نیکل
این محصول را از آلیاژ برنج همراه با پوششی از نیکل تهیه می‌کنند که مقاومت آن تا حد زیادی افزایش پیدا می‌کند. به طوری که این محصول قادر است دمای منفی 40 تا مثبت 120 درجه را تحمل کند. یکی دیگر از ویژگی‌های گلند برنجی مقاومت در برابر فشار و ضربه است. این محصولات بیشتر در تجهیزات پزشکی، تجهیزات اندازه‌گیری، ماشین‌آلات، تجهیزات کنترلی، نیروهای دریایی و کارخانجات کاربرد دارند.
گلند آلومینیومی
آلومینیوم به عنوان یک فلز ضد زنگ و سبک شناخته‌شده‌است و از آن برای ساخت گلند استفاده می‌کنند. گلند آلومینیومی با نام‌های دیگری همچون گلند دو پیچ و گلند فلکسیبل نیز شناخته‌می‌شود. این نوع کانکتور کابل به دو صورت تک پیچ و دو پیچ تولید می‌شود که در فضاهای داخلی کاربرد دارند. برای افزایش مقاومت گلند آلومینیومی در برابر رطوبت برای آن‌ها از روکش PVC استفاده می‌شود. درجه حرارتی کانکتور کابل آلومینیومی IP66 است.
گلند PVC
یکی دیگر از محصولاتی که در بازار عرضه می‌شود از جنس پلاستیک فشرده PVC است. این نوع گلند کابل سبک است و قیمت ارزان‌تری در مقایسه با محصولات بالا دارد. از سوی دیگر به دلیل مقاومت در برابر رطوبت، از آن برای محیط‌هایی که با آب سر و کار دارند، استفاده می‌شود.
انواع گلند بر اساس نوع ابعاد و رزوه
ابعاد و نوع رزوه یکی دیگر از فاکتورهای دسته‌بندی انواع کانکتور کابل است که شامل نوع PG، متریک M، NPT و نوع G هستند. در ادامه هر یک از این گلندها را بررسی کرده‌ایم.
گلند نوع PG
یکی از پر مصرف‌ترین نوع کانکتور کابل گلند PG است که آن را با کد PG دسته‌بندی می‌کنند. عدد نوشته‌شده بعد از PG بر روی این محصول نشان می‌دهد که بیشترین قطر عبوری بر حسب میلی‌متر کابل از داخل گلند است.
گلند نوع متریک M
نوع متریک M یکی دیگر از متداول‌ترین انواع گلند محسوب می‌شود. در این نوع کانکتور کابل رزوه پیچ‌ها بر اساس استاندارد ISO رزوه متریک است که بعد از حرف M یک عدد به چشم می‌خورد. این عدد قطر خارجی اسمی پیچ بر حسب میلی‌متر را نشان می‌دهد.
کانکتور کابل نوع NPT
از دیگر گلندهای موجود در بازار باید دو شکل مخروطی و یا نوع صاف اشاره کنیم که از استحکام بالایی برخوردار هستند. برای تولید محصولاتی که با نام کانکتور کابل نوع NPT شناخته‌شده‌اند از استانداردهای بین‌المللی لوله و اتصالات NPY استفاده می‌شود. عددی که بعد از NPT بر روی این محصول به چشم می‌خورد نشان‌دهنده قطر خارجی پیچ بر حسب اینچ است.
کانکتور کابل نوع G
یکی دیگر از انواع گلند کابل برحسب ابعاد رزرو باید به گلندهای G اشاره کنیم. این محصولات برحسب اساس استانداردهای فنی BSP تولید می‌شوند. عدد بعد از G بر روی آن‌ها نشانه قطر خارجی پیچ بر حسب اینچ است.
قطعات گلند یا کانکتور لوله برق
یک کانکتور کابل از قطعات مختلفی تشکیل شده‌است که عبارتند از:
- بدنه: برای ساخت بدنه از متریال‌های مختلف (فلزی و غیرفلزی) استفاده می‌شود که قبلا به آن‌ها اشاره کردیم.
- واشر آبندی: برای آببندی و بالا بردن حفاظت گلند در برابر فشار آب از واشر آبندی نیز استفاده می‌شود.
- واشر نگهدارنده کابل: برای ثابت نگهداشتن کابل در جای خود و جلوگیری از ورود گرد و غبار از این واشر استفاده می‌شود که در داخل شیارهای کانکتور کابل قرار دارد.
- مهره تابلو: این قطعه به منظور ثابت نگهداشتن گلند کابل بر روی تابلو برق کاربرد دارد.
- مهره کابل گیرنده گلند: این قطعه به صورت مخروطی است و کابل از داخل آن عبور می‌کند و بر روی رزوه قرار می‌گیرد. در واقع مهره کابل ثابت نگهداشتن کابل در داخل گلند است.
- درپوش: برای پر کردن سوراخ تابلو درپوش کاربرد دارد که اغلب جنس آن از نوع فلز مقاوم (فولاد یا برنج) است.
شکل و نحوه اتصال گلند به تابلو
از نظر ظاهری انواع گلند به دو نوع معمولی و فلت تقسیم می‌شوند که ویژگی‌های هر یک از آن‌ها عبارتند از:
- گلند فلت: این محصول با یک دریچه مستطیلی شکل باریک است که سیم‌های با مقطع صاف از داخل آن عبور می‌کنند. از گلندهای فلت برای صنایع سنگین همچون جرثقیل استفاده می‌شوند.
- گلند معمولی: این محصولات با مقطع دایره‌ای تولید می‌شوند و از آن‌ها برای سیم‌ها و کابل‌های معمولی مانند کابل روشنایی و سبک استفاده می‌شود.
روش‌های اتصال گلند
برای اتصال گلند از چندین روش استفاده می‌شود که عبارتند از:
- اتصال پرسی
- اتصال با چسب
- روش اتصال رزوه‌ای
- اتصال با روش جوشکاری
- اتصال با پیچ یا فلنج
مزایای استفاده از گلند
تا اینجا متوجه شدید گلند چیست و چه نوع دارد. مزیت‌های استفاده از این ابزار نیز عبارت است از:
- آببندی: واشرهایی که در داخل گلندها تعبیه شده‌اند از ورود رطوبت، گرد و غبار و دیگر آلودگی‌ها به داخل محفظه جلوگیری می‌کنند.
- سهولت در نصب: بدون نیاز به تجهیزات یا مهارت خاصی
- حفاظت مکانیکی: محافظت از کابل‌های برق در برابر کشیدگی، خمیدگی و دیگر آسیب‌های مکانیکی
- مقاومت بالا: قابل استفاده برای محیط‌های صنعتی و دشوار
- ایمنی: ایمن‌سازی محل اتصال کابل‌ها و جلوگیری از بروز حادثه
کانکتور برق چه کاربردی دارد؟
انواع مختلف کانکتور کابل برای موارد زیر کاربرد دارد:
- کاربرد در محیط‌های خطرناک با دمای بالا
- استفاده در فضاهای باز به دلیل داشتن مقاومت بالا در برابر شرایط جوی مختلف
- قابل استفاده برای نصب تجهیزات نورپردازی، دوربین‌های مداربسته و سیستم‌های امنیتی
- کاربرد در ساختمان‌های تجاری و اداری برای اتصال ایمن کابل‌ها به تجهیزات الکتریکی و مخابراتی
- استفاده برای صنعت خودروسازی برای اتصال و محافظت از کابل‌های برق و سیگنال در خودروها
- امکان استفاده برای سیستم‌های مخابراتی و اتصال و محافظت از کابل‌های دیتا و فیبر نوری
- استفاده برای محافظت از کابل‌ها در محیط‌های مختلف با شرایط دشوار مانند حرارت، رطوبت، گرد و غبار و مواد شیمیایی
نحوه نصب گلند
نصب این ابزار کار سختی نیست و باید طبق مراحل زیر اقدام کنید:
در ابتدا باید کانکتور کابل با سایز مناسب برای کابل مورد نظر خود را انتخاب کنید.
کابل را باید به طول مناسب برش دهید و سر آن را برای اتصال به گلند آماده کنید.
در مرحله سوم باید کابل را از داخل گلند عبور دهید تا به درستی درون آن قرار بگیرد.
حالا مهره قفل کننده را با کمک آچار محکم کنید تا تا کابل به طور ایمن در داخل گلند قرار بگیرد.
در آخر هم از آب بندی کانکتور کابل مطمئن شوید و واشرهای موجود در آن را چک کنید.
نتیجه‌گیری
در اینجا به سوال گلند چیست و چه کاربردی دارد پاسخ دادیم. همچنین به مزیت‌های مختلف از جمله حفاظت مکانیکی، آببندی، سهولت در نصب، مقاومت بالا و افزایش ایمنی این قطعه پرداختیم. امیدواریم این مطلب برایتان مفید و کاربردی بوده‌باشد.
